Nagrobki Inuitów na skutej lodem Arktyce.
Nagrobki Inuitów na skutej lodem Arktyce.
W legendach Inuitów, życie po śmierci było repliką życia doczesnego, spędzaną w "Krainie Zmarłych". Tradycyjne grzebanie ciał, jak również budowa wyszukanych budowli takich jak nagrobki, grobowce czy pomniki, były trudne do zrealizowania w regionach północnych, skutych lodem i wieczną zmarzliną. Wśród żyjących tam plemion łowieckich, prowadzących nieustanną walkę o przetrwanie, panowało przekonanie, że byłby to nieuzasadniony wysiłek. Zmarłych kładziono zatem bezpośrednio na ziemi i jako alternatywny nagrobek, przysypywano ich kopcem kamieni dla ochrony przed padlinożercami.
Koncepcja ludów Arktyki na temat życia po śmierci była dość prosta: Kraina Zmarłych przypominała świat żywych, odchodzącą duszę dzielił od niej jedynie krótki spacer. Nagrobek nie odgrywał istotnej roli. W tradycji Inuitów ceremonia pogrzebu sprowadzała się do zaopatrzenia ducha zmarłego na czas czekającej go podróży. Jego ciało ubierano w najlepszy anorak, rękawice i ciepłe buty, pozostawiano mu także odrobinę żywności. W rzeczywistości natomiast, żywność tę zjadali żałobnicy, co stanowiło symboliczny akt dzielenia się ze zmarłym, a jednocześnie było dyktowane rozsądną oszczędnością ludzi stale żyjących w skrajnie trudnych warunkach.
Droga do Krainy Zmarłych była prosta, gdyż przypominała tę, którą odchodzący człowiek wielokrotnie przemierzył podczas życia. Po złożeniu pod symboliczny nagrobek, po dotarciu do "domu", był on witany przez dusze innych zmarłych członków swego plemienia. Po pewnym czasie, zmarli posiadali możliwość złożenia wizyty swoim bliskim, którzy utrzymywali ich przy "życiu" poprzez nadawanie ich imion nowo narodzony dzieciom. Gdy dzieci te dorastały, zmarli imiennicy porzucali symboliczny nagrobek i wracali do świata żywych, by wziąć udział w ceremonii przejścia. Od tego czasu byli jednak usilnie zachęcani przez krewnych do "zadomowienia się" w nowej egzystencji. Przecinano stosunki zmarłego z rodziną którą opuścił za pomocą noża lub rzuconej w powietrze garści popiołu. Ten symboliczny akt zmuszał jego duszę do pozostania na zawsze po drugiej stronie. Po tej ceremonii członkowie rodziny zmarłego mieli zakaz przez pewien czas używania swoich narzędzi.
Społeczności myśliwsko - zbierackie musiały podróżować "lekko", co tyczy się zarówno ekwipunku, jak i znaczenia kulturowego. Ich życie wewnętrzne mogło być bogate, nie odczuwali jednak potrzeby uzewnętrzniania go i celebrowania. Nagrobki, grobowce i pomniki nie były zatem u nich spotykane. Złożone kosmologie wielkiego świata religii stworzone zostały przez osiadłe społeczności, które miały ku temu warunki: wyznaczonych kapłanów, cechy kreatywnych rzemieślników i artystów, a także inne zaplecze, takie jak rozwinięte kamieniarstwo.
Ryc. 1. Inucini. Nagrobki w Cambridge Bay (Kerrigan 2009: 23).
Ryc. 2. Nagrobek Inuitów [w]: http://www.mccord-museum.qc.ca/ObjView/MP-1986.71.61.jpg
Ryc. 3. Cmentarz Inuitów [w]: http://www.trbimg.com/img-514f7763/turbine/la-worldphoto009_khdqvunc/586/586x330
Źródło:
Kerrigan, M. 2009. Historia śmierci. Zwyczaje i rytuały pogrzebowe od starożytności do czasów współczesnych. Warszawa.
Napisany przez www.nagrobek.org: 2015-01-24
